Drink je met de feestdagen champagne of neem je genoegen met een goedkopere prosecco? Bij de zuunige Nederlanders staat champagne nog niet vaak op tafel en wat dat betreft kunnen we nog een hoop leren van de Belgen, die de weg naar deze delicate bubbel veel vaker weten te vinden.
Champagne is een beschermde naam en mag alleen gebruikt worden voor de mousserende wijn uit deze noordelijke wijnstreek in Frankrijk. De bubbels ontstaan door een tweede vergisting op fles en de wijn moet minimaal 15 maanden in een koele wijnkelder op de gist rijpen. In Nederland drinken we meestal de Brut versie, dat wil zeggen aardig droog, met meestal aroma’s van citrus, toast en een beetje gist.
Als de wijn op dezelfde manier gemaakt wordt in een ander gedeelte van Frankrijk, mag hij niet meer champagne heten maar spreek je van een crémant. Vaak een betaalbaarder alternatief voor champagne en een uitstekend alternatief.
Ga je voor een bubbel met wat meer fruitaroma’s zoals peer en ook vaak wat zachter in de smaak? Kies dan een prosecco. Meestal goedkoper omdat het proces van bubbelontwikkeling zich niet in de fles afspeelt maar in een afgesloten vat en van rijping op de gistlaag is geen sprake.
Maar wat drink je nou bij de oliebollen?
Eigenlijk is een oliebol een hoop vettigheid, suiker en nauwelijks voedingstoffen maar het is net als met zoveel ander ongezonde dingen af en toe oh zo lekker om zo’n vette hap weg te werken! Maar alsjeblieft niet met champagne! De strakke zuren van brut champagne botsen met de zoetheid van de oliebol. Wil je bubbels bij de oliebol drinken, neem dan een zoete(re) mousserende wijn zoals Moscato d’Asti. Wil je de bol toch combineren met champagne, kies dan de demi-sec versie, een zoetere variant.
Houd je niet van wijn dan is een zoet en fruitig quadruppel bier zoals bijvoorbeeld La Trappe Quadruppel ook een perfecte combinatie.
Ben je al een tijdje aangestoken door het wijnvirus en wil je er nu ook wel eens meer van weten? Waar moet je bijvoorbeeld op letten bij het proeven en welke druivenrassen worden er gebruikt in de Bordeaux? En wat … Lees verder →
Het Instituto Marchigiano Di Tutela Vini organiseerde voor een select gezelschap van sommeliers en andere wijnexperts een online masterclass met proeverij over en met wijnen van de Verdicchio druif. Italië-kenner Fred Nijhuis vertelde alles over de vele gezichten van dit druivenras én de wijnen die ervan worden gemaakt.
Het Instituto Marchigiano Di Tutela Vini is een Italiaanse organisatie die 16 DOP’s, inclusief 4 DOCG’s van 652 aangesloten wijnbedrijven uit de Marken vertegenwoordigt. Zij richt zich op stimulans van de kwaliteit van de wijnen van de Italiaanse wijnstreek de Marken in brede zin en promotie van de export over de hele wereld. Hier ligt nog zeker een uitdaging want 2/3 van de productie wordt nu verkocht in Italië.
De druif en gelijknamige wijn zijn afkomstig uit wijnstreek de Marken, gelegen in het oosten van Italië, grenzend aan Emilia-Romagna in het noorden, Toscane en Umbrië in het westen en Latium en de Abruzzen in het zuiden. Ancona is de hoofdstad en de oppervlakte bedraagt iets minder dan een vijfde van Nederland. De Marken kent een lange historie en fossiele resten tonen aan dat er al in de IJzertijd (voor de Romeinen) wijn werd gemaakt. Er is sprake van een gematigd klimaat met veel kalkrijke gronden met mergel, klei en kalksteen tot zandsteen en zand (oude zeebodem). Het is een berg- en heuvelachtig gebied. De belangrijkste druivenrassen zijn sangiovese (21%), montepulciano (19%), verdicchio (14%) en biancame/bianchello (6%).
Verdicchio, de druif
In de naam Verdicchio zit het woord Verde, wat groen betekent. Dit verwijst naar de groenige kleur die zelfs de rijpe druiven hebben. De verdicchio is eén van de belangrijkste witte druivenrassen in Italië. Het is dezelfde druif als de trebbiano di Soave en vrijwel identiek aan de trebbiano di Lugana (alias turbiana). Het is al een heel oude druif die waarschijnlijk al in de 5e eeuw na Christus in de Marken aanwezig was maar de naam verdicchio komt pas voor in de 16e eeuw. Het meeste van de totale aanplant van deze, midden- tot laat rijpende druif (ongeveer 3521 ha), staat in de Marken. De druif heeft een voorkeur voor zanderige kalkbodems en geeft dan lichtgele wijnen met een groene schijn en met een stevige zuurgraad van 5,5 tot 7,5 gram per liter en een typisch amandelbittertje in de afdronk. De stijl kan variëren van mousserend tot stil, van droog tot zoet van ingedroogde druiven en van enkelvoudig en fris tot rijk en complex. De beste wijnen kunnen zeker 20 jaar ouderen.
Verdicchio, de wijnen
In 1954 introduceerde de Milanese architect Antonio Maiocchi een amfora-vormige fles en was er sprake van een goede prijs/kwaliteits verhouding van de wijnen, waaronder de Verdicchio. Dit leidde tot een toename in populariteit van wijnen uit deze streek. Van 2015-2019 werd Verdicchio benoemd tot beste stille witte wijn door Italiaanse pers, gevolgd door lovende reacties uit het buitenland. Op dit moment wordt de nadruk gelegd op het produceren van biologische wijnen.
Verdicchio dei Castelli di Jesi
Verdicchio dei Castelli di Jesi is sinds 1968 een DOC en beslaat ongeveer 2200 ha. Door 100 wijnhuizen wordt ongeveer 140.000 hl van deze wijn geproduceerd. De naam is afkomstig van de 24 kastelen ten westen van Jesi. Er bestaat ook een Castelli di Jesi Verdicchio Riserva, die in 2010 een eigen DOCG-status heeft gekregen en een langere rijping ondergaat (minimaal 18 maanden, waarvan 6 maanden op fles). Dit hoeft niet per sé houtlagering te zijn, maar kan bestaan uit langer contact met de lie. Een nieuwe ontwikkeling is wijnen van een enkele wijngaard. Het kleinere tweelingzusje van Verdicchio dei Castelli di Jesi is Verdicchio di Matélica (ongeveer 450 ha), dat gemaakt wordt van druiven die zuidelijker en landinwaarts liggen. Witte wijn uit de Marken bestaat voor 2/3 uit deze beide wijnen.
Verdicchio kun je aantreffen in een Spumante, Bianco, Superiore Classico en Passito variant van minimaal 85% verdicchio.
Verdicchio, de proeverij
Tijdens de online workshop proeven we 6 wijnen: 1 mousserende, 4 stille versies en een rode Rosso Conero. Alle witte wijnen zijn van Cru kwaliteit.
5 WITTE WIJNEN
Togni/Rocca dei Forti, Le Cuvée, Verdicchio dei Castelli di Jesi Spumante Brut DOC (2019):
Een mousserende wijn volgens de charmat methode gemaakt. Een redelijk eenvoudige wijn. Verfrissend, goede zuurgraad en als aperitiefwijn goed begin van de proeverij.
Cantina dell’Ugolino: Verdicchio dei Castelli di Jesi DOC Classico Superiore 2020 Balluccio:
Een lichtgele wijn van 100% verdicchio van de Balluccio wijngaard op 305 meter hoogte met een bodem rijk aan zand en kiezel. Gisting van 21-25 dagen in RVS; lagering van 4 maanden in RVS. Tenuta dell’Ugolino is een in 1918 opgericht familiebedrijf. Volgens de eigenaar was 2020 een goed wijnjaar. Hittegolven van 15 dagen werden afgewisseld met koudegolven waardoor de aroma’s goed bewaard bleven. Ik rook wat wit fruit en amandel in de wijn en in de mond een medium+ zuurgraad met in de medium+ afdronk een klein bittertje. De wijn kwam op mij nog wel erg jong over en wordt waarschijnlijk beter na wat rijping op fles. Ik proefde deze wijn met witte asperges en dit gaf een goede combinatie. Weer eens wat anders dan de vaak gebruikte combi met pinot blanc.
Tenuta di Tavignano: Verdicchio dei Castelli di Jesi DOC Classico Superiore 2019 Misco:
Het wijnhuis is sinds 1975 gevestigd in Loc. Tavignano, Cingoli (Mecarata). De wijn wordt gemaakt van 100% verdicchio van de Misco wijngaard (3ha) tussen rivieren Musone en Esino op 320 m. Gisting van 3 weken in RVS; lagering van 6 maanden in RVS. Een lichtgele wijn met in de neus wat rijp wit fruit, florale noten (acacia) en amandelen. Een wat ronder mondgevoel dan de tweede wijn met een medium+ afdronk.
Casa Vinicola Garofoli: Verdicchio dei Castelli di Jesi DOC Classico Superiore 2018 Podium:
Garofoli is sinds 1901 gevestigd in Loreto (Ancona). De wijn wordt gemaakt van 100% verdicchio, van wijngaard Montecarotto op 375 m hoogte. De Podium is sinds 1991 in de handel. Gisting van 15 dagen in cement; lagering van 16 maanden in RVS + 6 maanden op fles. In deze lichtgele wijn ruik ik aroma’s van honing, bloesem en wat tropisch fruit. Mond vullend met goede zuren en weer dat kleine bittertje aan het einde met een lange afdronk.
Bucci: Castelli di Jesi Verdicchio Riserva DOCG Classico Villa Buccci 2016
De eerste drie wijnen leken wel wat op elkaar maar bij de vierde wijn proef je echt iets verschillends. Azienda Agricola F.lli Bucci is sinds 1982 gevestigd in Ostra Vetere (Ancona) en wordt gerund door Ampelio Bucci (foto). Behalve druiven worden er bij Bucci ook olijven, graan en zonnebloemen geteeld, alles op biologische wijze. Daarnaast is Ampelio Bucci business consultant in onder andere de mode en voedselindustrie en professor in Milaan op het gebied van ‘entrepeneurship’. In de eerste plaats is Ampelio echter een gepassioneerd wijnmaker, werkend vanuit de gedachte dat de druiven de kwaliteit van de wijn bepalen en dat zo min mogelijk moet worden ingegrepen in de kelder. Daarom kenmerken zijn wijnen zich door een grote mate van zuiverheid. De Verdicchio Villa Bucci is door Gambero Rosso al diverse malen uitgeroepen tot beste witte wijn van Italië.
De wijn van 100% verdicchio is afkomstig van wijngaard Montecarotto op 340-380 meter hoogte van oude wijnstokken van 40-50 jaar oud. De bodem is rijk aan kalksteen en klei. Gisting en weking van 3 mnd in RVS; lagering van 16 maanden in 80 jaar oude vaten van Slavonisch eiken van 50 en 75 hl, gevolgd door minimaal 1 jaar fles. Dit is een serieuze wijn!
Een goudgele wijn met in de neus noten, honing, kruiden en wat sinaasappel. Goede zuren en een lange afdronk. De wijn werd door één van de workshop deelnemers vergeleken met een goede witte Bourgogne en daar kon ik mij wel in vinden. Volgens de wijnmaker is de wijn nog steeds veel te jong en wordt alleen maar beter door nog een paar jaren te wachten. Dat maakt mij wel nieuwsgierig. Toch nog maar een keer een fles aanschaffen en wegleggen!
Conclusie: Een leuk overzicht van de verdicchio druif. Mousserend, stil en een beetje houtgerijpt. Jammer genoeg geen passito versie, dan was de proeverij helemaal compleet geweest.
1 RODE WIJN
Conte Leopardi Dittajuti: Fructus 2018
De proeverij wordt afgesloten met een rode wijn. Een Rosso Cònero, sinds 1967 een DOC . Deze wijn moet van minimaal 85% montepulciano worden gemaakt en ondergaat meestal geen lange lagering. Deze wijn is van 100% montepulciano uit de Numana wijngaarden op 20 meter hoogte. De bodem is rijk mergel en kalk. Na de gisting in RVS, lagering van 7-8 maanden in RVS en 2 maanden in oudere barriques. Een paarsrode, fruitige wijn met in de neus kersen, rode bes en een beetje koffie. In de smaak medium zuren en medium plus tannines met een medium afdronk. Een wijn om iets bij te eten maar zijn niet alle Italiaanse wijnen eetwijnen? Ik proefde de wijn ’s avonds met een gebakken biefstukje en dit maakte de wijn zachter en aangenamer.
Als je het over Bordeaux als wijngebied hebt, is het handig om het gebied in twee delen op te splitsen: de rechter- en linkeroever van de rivieren Gironde, Dordogne en Garonne
Linkeroever: Médoc
Aan de linkeroever vind je de beroemde Médoc, met bekende dorpen als Margaux en Saint-Estèphe. Er heerst een zeeklimaat en als we naar de bodem kijken in de wijngaard dan zie je veel kiezelstenen (‘gravel‘). Deze stenen fungeren als een soort vloerverwarming en slaan overdag warmte af op die ze ‘s nachts weer afgeven aan de wijnstokken. Verder zorgen ze voor goede drainage en voorkomen dat de wortels van de wijnstokken te natte voeten krijgen. In 1855 is de beroemde Médoc classificatie opgesteld, die de topwijnen indeelt in vijf klassen. Sinds die tijd is de lijst maar twee keer veranderd. De chateaux hebben in de loop der jaren wel land bijgekocht.
Rechteroever: Pomerol & Saint-Émilion
Rechts vind je de dorpen Pomerol en Saint-Émilion. Hier bestaat de bodem voor een groot deel uit klei. Saint-Émilion heeft zijn eigen classificatie. Hier geldt een titel voor 10 jaar, daarna wordt gekeken of de wijn nog steeds voldoet aan de gestelde classificatie. Pomerol is een “gewone” AOP en heeft geen classificatie.
Bordeaux blend
Het grootste gedeelte van de wijnen uit de Bordeaux zijn blends. Aan de linkeroever wordt de blend gedomineerd door de cabernet sauvignon, aangevuld met merlot. Vaak zit er in de betere jaren meer cabernet auvignon in de blend. Aan de rechteroever is de merlot de belangrijkste druif. Hier voegen de wijnmakers cabernet franc, malbec en petit verdot toe. Pomerol wordt gekenmerkt door het feit dat het meestal 100% merlot is.
Witte wijn uit Bordeaux?
Hoewel de witte wijnen niet de hoofdrol spelen, worden er heerlijke witte wijnen gemaakt. Het zal je niet verbazen dat dit ook vaak blends zijn, namelijk van de sauvignon blanc, sémillon en muscadelle. Van deze druiven worden frisse exemplaren gemaakt maar met name de wijnen uit het hogere segment ondergaan houtrijping.
Naast de stille witte wijnen, is er ook een klein aanbod aan mousserende wijnen, meestal met flesrijping gemaakt.
En we mogen natuurlijk niet vergeten dat uit de Bordeaux één van de mooiste dessertwijnen afkomstig is, namelijk de Sauternes, gemaakt van druiven die edele rotting hebben gehad. Klinkt vies, maar smaakt goddelijk!
Nieuwsgierig?
Wil je ook wel eens proeven wat het verschil is tussen de linker- en rechter oever en ben je nieuwsgierig naar de witte , mousserende of zoete wijn uit Bordeaux? Doe dan 20 maart mee aan de Workshop en laat je verrassen. Meer info:www.keytowine.nl of bel naar 06-22035492, of schrijf je direct in via keytowine@gmail.com
Januari is nog maar net gestart en de goede voornemens vliegen je alweer om de oren. Afvallen, meer sporten, meer begrip, meer liefde en noem zo maar op. Net als vorig jaar zijn er ook weer een aantal mensen die meedoen aan Dry January. Er zijn apps, tv-programma’s, boeken en bekende Nederlanders die zichzelf hiermee nog eens extra in the picture zetten. Je hebt ook tegenstanders zoals Fred van Leer die op Social Media schreeuwt dat Dry Januari wat hem betreft kletsnat wordt.
Het wordt zo langzamerhand een hele industrie. Waar zouden we toch zijn zonder Dry January?Nu mag iedereen lekker doen wat hij of zij zelf nodig vindt maar ik heb zo mijn twijfels over alcoholische geheelonthouding in januari om je vervolgens in de rest van het jaar weer uitgebreid te laven aan alcoholische geneugten. Als wijndocent is het voor mij sowieso moeilijk, zo niet onmogelijk om geen alcohol binnen te krijgen en eerlijk is eerlijk, ik vind er ook geen donder aan. Dat betekent niet dat ik alles opdrink wat ik mijn cursisten voorzet. Ik heb altijd mijn eigen, schattige kleine spuugbekertje bij me en daar verdwijnt de meeste wijn in. Cursisten kijken mij wel eens vol medelijden aan, maar dit is voor mij de enige methode om gezond en helder te blijven.
Spuug ik dan alles uit wat ik drink? Nee hoor, maar ik geniet liever van 1 glas bijzondere wijn dan 3 glazen slurpwijn achterover te slaan. Het gaat mij veel meer om de aroma’s, smaken en combinaties met het eten waar ik blij van word. Daarom kies ik bij een wijnarrangement in een restaurant ook altijd voor halve glazen. Ik begrijp überhaupt niet hoe je met 6 gangen en 6 volle wijnglazen nog kan genieten……………
Ik heb sinds kort een nieuw wijnspeeltje in mijn bezit: de ETO (spreek uit zoals in Dolchetto). Een geweldige, in mijn geval koperkleurige, karaf die op een ingenieuze manier alle zuurstof elimineert door aan te sluiten op de vloeistofspiegel van de wijn. Klinkt ingewikkeld maar is supersimpel: https://www.etowine.com/
Er zijn verschillende tests gedaan door professionals in de wijn waarbij men fles in een blindproeverij vergeleek die net open was gemaakt met een open fles die met kurk weer was afgesloten en al een tijdje openstond en de wijn die in een ETO-karaf was bewaard. Wat bleek: tussen de ETO en de gesloten fles werd geen verschil geproefd! Voor mij is dit een prima optie om af en toe een glas te nemen en niet een hele fles op te hoeven drinken.
Het wordt voor mij dus geen Dry Januari maar een Semi Dry 2020! En mocht je, net als ik, ook willen (leren) genieten van wijn, kijk dan op mijn website www.keytowine.nl. En, er zijn spittons(spuugbekers) aanwezig!
Waan jezelf in een agriturismo op het prachtige eiland Sardinië!
Je wordt in Ristorante Karalis verwelkomt met een heerlijke cocktail en Sardijnse hapjes.Daarna dineer je aan lange tafels, waar je geniet van een fantastisch vier-gangendiner met traditionele gerechten uit Sardinië. Bij elk gerecht krijg je 2 verschillende bijzondere wijnen geserveerd.
Ik vertel je graag over de verschillende wijnen en de Sardijnse wijncultuur. Alize Pistidda van Aromi dalMondo geeft uitleg over de verschillende gerechten. Daarbij vertelt ze ook over de geschiedenis en tradities van Sardinië.
Op een uiterst zonnige dag was ik namens Anne-Wies.nl te gast bij het Consortio Tutela Lugana D.O.C. die voor een paar uur haar intrek had genomen in Restaurant Breda aan de mooie Singel in Amsterdam. Hier kun je mijn verslag lezen
Denk je aan Zuid-Tirol, of Süd Tirol dan doemen er vooral beelden op van bergen waar je in de winter heerlijk kunt skiën en in de zomer eindeloos kunt wandelen. Het is ook een bijzonder wijngebied maar wat ik niet wist dat appels, naast wijn het tweede belangrijke exportproduct zijn. En we hebben het hier niet over zo maar een appeltje maar over diverse variëteiten van Marlene, het handelsmerk van het in 1995 opgerichte VOC consortium. De 5000 producenten en 13 coöperaties vormen in Europa de grootste afzetorganisatie van appels.
Zuid-Tirol: perfect terroir
Marlene appels zijn zo bijzonder omdat het unieke klimaat van Zuid-Tirol ervoor zorgt dat de appeltjes 300 dagen lang 2000 zonuren op hun mooie schilletje krijgen. Daarnaast is er een groot verschil in dag- en nacht temperatuur en dit zorgt, evenals bij wijndruiven, voor een perfecte zoet/zuur balans. Hierdoor begrijp je goed waarom het consortium gekozen heeft voor de slogan “My father is the mountain. My mother is the mediterranean sun. “I am Marlene – daughter of the Alps”
“I am Marlene – daughter of the Alps”
Salade met Marlene Granny en Sylvaner
Tijdens een uitstekende lunch in de sfeervolle kookboekwinkel van mevrouw Hamersma proefde ik hoe de diverse rassen zoals de friszure Granny (opoe) Smith, mild zoete Red Delicious en Golden Delicious (gouden Liesjes) goed toegepast kunnen worden in de Italiaanse keuken. De oud-chefkok van Toscanini, Wallz Bossma kookte voor ons een salade van radicchio, Marlene Granny Smith, speck, asiago-kaas en hazelnoten. Zuren, bitters, vet en knapperigheid in één gerechtje. Een goede combi! Hierbij een door Anfors geselecteerde loepzuivere sylvaner van Villscheider.
Risotto met Marlene Red Delicious en Pinot Nero
Het tweede lunchgerecht was een smeuïge risotto met Red Delicious en venkelworst met een licht anijsachtige smaak. Afgemaakt met een flink rasp Parmezaanse kaas voor de smaakversterking. De venkelworst is één van mijn favorieten uit de Italiaanse keuken en wordt meestal geserveerd met pasta. Bij de risotto combineerden de balletjes worst echter ook goed en af en toe proefde je een stukje Red Delicious. Net genoeg en niet te overheersend. Erbij een fruitige Pinot Nero van Colterenzio. Niet de meest voor de hand liggen keuze, maar wil je een licht gekoelde rode wijn uit Alto Adige dan kom je al snel bij deze Pinot uit.
Als laatste een uit elkaar getrokken Apfelstrudel van filodeeg waarbij de rozijnen verwerkt waren in een bolletje Malaga ijs. Een combinatie van smeuïg en knapperig. De lichtzoete rode(!) moscato rosa van Franz Haas paste niet zo goed bij de Apfel maar wel goed bij het ijs. Leuk om weer eens een onbekende autochtone druif te proeven uit Italië.
Marlene appels zijn te koop bij de gespecialiseerde groenteman.
Recepten met Marlene appels zijn te vinden op Foodtube.
Wie mij een beetje kent, weet dat ik een grote liefhebber ben van de Italiaanse keuken. De recepten worden vaak gekenmerkt door het gebruik van verse en meestal lokale producten en in de bereiding vind je meestal niet de poespas en ingewikkeldheid van de Haute Cuisine uit Frankrijk. En wat de wijnen betreft is Italië hét land bij uitstek van de autochtone druivenrassen, zoals nebbiolo, sangiovese, peccorino en noem zo nog maar een paar honderd andere!
De Italiaanse republiek is ook het land waar de Slow Food beweging is ontstaan, als reactie op weer een nieuwe vestiging van McDonalds in Rome. Een aantal wijze mannen, waaronder Carlos Pétrini vonden het genoeg, basta, en besloten tot een offensief. Slow food staat voor goed voedsel, duurzaam geproduceerd tegen een eerlijke prijs. De slak is niet voor niets het symbool van de beweging.
Aan Slow food moest ik denken toen ik vorige week het kleine winkeltje binnenstapte van Beuling Charcuterie in de Vrouwensteeg in Leiden. Het water loopt je in de mond als je de lekkere hammen en worsten ziet liggen die op ambachtelijke, en (bij voorkeur) van lokaal geproduceerd, duurzaam vlees worden gemaakt. Het verduurzamen van vlees is volgens eigenaar Eelco Wijnands nog ouder dan de weg naar Rome en mooi dat dergelijke producten gewoon in Leiden te koop zijn.
Zelf proefde ik één van de verrukkelijke patés die ze maken. Geen flauwe brei van ondefinieerbaar vlees, maar een zeer smaakvolle versie met smaakbommetjes vlees. Kijk zo hoort paté te smaken. Naast zelfgemaakte producten importeren ze ook vleselijke heerlijkheden zoals echte Jamón Ibérico, Pata Negra en lardo, het vette broertje van pancetta. Als je hier een flinterdun plakje van op een warm stokbroodje legt, smelt het weg en heb je een smaak…….
Waar ik nog graag reclame voor maak, zijn de charcuterieabonnementen die je via de webwinkel kunt afsluiten. Elke maand een plateautje comfortfood, wie wil dat nou niet?
Wijncursus in Leiden? Key to Wine: de leukste wijnschool van Leiden 
